Emeklilik yaşı, bireylerin sosyal güvenlik sistemine dahil olduğu tarihe, ödenen prim gün sayısına ve sigortalılık süresine göre belirlenen, emekli maaşı almaya hak kazanılan yaştır. Türkiye’de emeklilik sistemi, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) çatısı altında düzenlenir ve çalışanlar SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı kapsamında sigortalıdır.
Emekli Yaşı Nasıl Belirlenir?
Emekli olma yaşı;
- Sigorta Başlangıç Tarihi,
- Prim Gün Sayısı,
- Sigortalılık Süresi
kriterlerine göre hesaplanır. Ayrıca, kadınlar ve erkekler için farklı yaş şartları uygulanır.
Türkiye’de Emeklilik Yaşı Şartları
1. 8 Eylül 1999 Öncesi Sigortalılar
Bu tarihten önce sigortalı olan kişiler için emeklilik yaşı şartı bulunmamaktadır. Ancak sigortalılık süresi ve prim gün sayısı şartını tamamlamak gereklidir.
- Kadınlar: 20 yıl sigortalılık süresi ve 5.000 prim günü,
- Erkekler: 25 yıl sigortalılık süresi ve 5.000 prim günü.
2. 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 Arası Sigortalılar
Bu dönemde sigortalı olanlar için kademeli emeklilik sistemi uygulanır. Emeklilik yaşı, prim gün sayısı ve sigortalılık süresine göre belirlenir:
- Kadınlar: 58 yaş,
- Erkekler: 60 yaş.
3. 1 Mayıs 2008 Sonrası Sigortalılar
Bu tarihten sonra sigortalı olan kişiler için emeklilik, tamamen prim günü ve yaş şartına bağlıdır.
- Kadınlar ve Erkekler İçin:
- 2036 yılına kadar 58 kadın, 60 erkek yaş sınırı,
- 2036-2048 yılları arasında kademeli olarak 65 yaşa yükseltilecek.
Erken Emeklilik İmkanları
Türkiye’de bazı durumlarda erken emeklilik imkanı sunulmaktadır:
- Malulen Emeklilik:
Çalışma gücünün %60’ını kaybeden bireyler, 1.800 prim günü ile erken emekli olabilir. - Engelli Emekliliği:
Engellilik oranına bağlı olarak yaş şartı olmadan emekli olma imkanı tanınır. - Yaştan Emeklilik:
Belirli bir yaşa gelen ancak prim gün sayısını tamamlayamayanlar, yaş haddinden emekli olabilir. - Yıpranma Payı:
Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanlar, yıpranma payı ile daha erken emekli olabilir.
Kadın ve Erkekler İçin Emeklilik Yaşı Farklılıkları
Kadınların emeklilik yaşı genellikle erkeklerden daha düşüktür. Bu fark, kadınların iş gücüne katılım oranı, sosyal sorumluluklar ve emeklilik sistemine giriş yılları gibi faktörlere dayanır.
2024 Yılı İçin Güncel Durum
2024 yılı itibarıyla emeklilik yaşı şu şekildedir:
- Kadınlar: 58 yaş,
- Erkekler: 60 yaş.
Kademeli emeklilik kapsamında 2036’dan itibaren yaş sınırı 65’e kadar çıkarılacaktır.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT)
EYT kapsamında düzenlemeler, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan ve yaş dışında diğer şartları yerine getiren kişilerin emekli olmasını sağlamıştır. Bu düzenleme ile yaklaşık 2 milyon kişi erken emekli olmuştur.
Emeklilik yaşı, kişinin sigortalılık durumu ve başlangıç tarihine bağlı olarak değişir. Emekli olmak isteyenlerin, sigorta giriş tarihlerini, prim gün sayılarını ve sigortalılık sürelerini dikkate alarak SGK veya e-Devlet üzerinden sorgulama yapması önerilir. Emeklilik yaşıyla ilgili yeni düzenlemeler ve güncellemeler, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından duyurulmaktadır.